Met de camper over de Yorkshire Moors

We zwerven enige dagen door het National Park de North York Moors, dat grofweg ligt tussen Middlesborough, Whitby, Scarborough en Thirsk. We zijn er in het verleden diverse malen geweest en tijdens deze trip down to memory lane, gaan we het gebied kris-kras door. 

Rondje IJsselmeer met de camper

Het is augustus 2015 en we hebben een week om er met de camper op uit te trekken. We kiezen voor een rondje IJsselmeer per camper. Hollandser kan het bijna niet: water, mooie luchten, historische plaatsjes, groene weiden, kaas en vis.  Er blijkt dan ook heel wat te zien en te beleven langs de oevers van de voormalige Zuiderzee. Tot een echt ‘rondje’ komt het daarom niet. Wel bekijken, voelen en beleven we de route langs het water van Medemblik tot Monnickendam. 

In juli 2016 zijn we we verder gegaan met ons rondje IJsselmeer per camper. Het stukje tussen Durgerdam en Muiden hebben we over geslagen, maar vanaf het Muiderslot hebben we - tegen de klok in de oevers van de toenmalige Zuiderzee gevolgd tijdens ons Rondje IJsselmeer van Muiden tot Makkum. 

De Drommedaris

Enkhuizen

Dag 1, 2, 3

We starten onze campertocht langs het IJsselmeer in Enkhuizen. 

De camperplaats Campercontact.no.11858  op de Gependam is dicht vanwege de kermis. We wijken uit naar Camping De Vest  www.campingdevest.nl   Noorderweg 31, 1601 PC Enkhuizen. We vinden het een goede keus. De camping ligt net binnen een vestingswal en op ca. 1000 meter van het gezellige centrum van Enkhuizen, een afstand die gemakkelijk is te fietsen of te lopen. Er is een soort prefab douche- en toileteenheid, eenvoudig maar schoon. De camping hoort bij een project, dat werk geeft aan mensen met een lichte verstandelijke beperking. Twee maal daags is er een begeleider, die inschrijft en de betalingen in ontvangst neemt.  We blijven er vier nachten staan.

Er blijkt in deze tijd van het jaar veel te doen in Enkhuizen.  Er zijn binnen de vestingswallen maar liefst 366 rijksmonumenten, waarvan de stadspoort Drommedaris natuurlijk de beroemdste is. Al  rondwandelend komen we onder meer nog langs het Stadhuis, het monumentale stationsgebouw, de Westerkerk met zijn markante toren en het Weeshuis daar vlakbij. 

Snouck van Loosenpark

Geïmponeerd zijn we door het Snouck van Loosenpark, niet ver van het station. Deze oase van groen, met 51 ruime huizen met allerlei fraaie details is één van de eerste sociale woningbouwprojecten van Nederland,  in 1887 betaald uit de nalatenschap van de kinderloze mevrouw Margaretha Snouck van Loosen.  Je zal er maar mogen wonen!  Volgens het testament waren de huizen bestemd voor mensen die het niet konden betalen maar het wel verdienden om daar te wonen. 

We slenteren verder over een marktje op De Dijk, de straat met talloze restaurantjes, langs de Oude Haven. We drinken er koffie op een van de terrassen met uitzicht op de Drommedaris. Later wandelen we het kleine museumpje binnen over de Enkhuizer Almanak.  Al enige honderden jaren verschijnt jaarlijks dit boekje met o.a. de waterstanden en de weersvoorspellingen voor een heel jaar. Al decennia blijkt de uitgave te danken aan de inspanningen van welgeteld één persoon.

Museumkaart

We hebben deze week heel veel aan onze Museumkaart www.museumkaart.nl (55 euro per jaar). Het kaartje geeft ons gratis toegang tot het Zuiderzeemuseum (15 euro)  en ook tot het rondje met de boot van Enkhuizen naar Medemblik en aansluitend met de stoomtram van Medemblik naar Hoorn (21 euro).  Later gebruiken we de kaart ook nog bij diverse kleinere musea.

Met de museumkaart  gaan we twee middagen naar het Buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum. 

Demonstratie netten breien

In het Buitenmuseum vind je het leven rond de toenmalige Zuiderzee terug. Er zijn vissershuisjes en er is een ‘stads’  gedeelte.  Oude ambachten komen aan bod, net als het vissersleven van vroeger. Een aantal huisjes en winkeltjes is toegankelijk en vrijwilligers in historische kledij vertellen met liefde en enthousiasme over het leven van vroeger.  We zien er interieurstukken van onze grootouders terug en we leren er nog maar eens dat de visserij tot de afsluiting van de Zuiderzee de belangrijkste bron van inkomsten was. Daarnaast zorgde de scheepvaart voor werk in scheepsbouw en transport. Alle huisjes zijn origineel en vanuit plaatsen rondom de toenmalige Zuiderzee naar dit buitenmuseum gebracht.  We vonden het leuk en interessant.

Dag 3

Ook spenderen we een dag aan de tocht per boot naar Medemblik en de rit met de stoomtram naar Hoorn.  www.stoomtram.nl

Ook dit uitje is voor ons gratis met onze Museumkaart. De reis begint met een tocht (vijf kwartier) met de boot van Enkhuizen naar Medemblik. Deze vaartocht gebeurt met de ms Friesland, die jarenlang dienst heeft gedaan als veerboot tussen Harlingen en de Waddeneilanden.

Zicht op Enkhuizen vanaf het water

Varen over het IJsselmeer van Enkhuizen naar Medemblik

De uit 1955 stammende Friesland

In Medemblik kom je aan vlak bij het stationnetje van de stoomtram. Reizigers konden vroeger zo snel overstappen van tram naar boot en vice versa.

Station van de stoomtram in Medemblik

We nemen ruim de tijd om de hoofdstraat van Medemblik op en neer te wandelen, een broodje paling te eten en bij de havens te kijken. 
Op nog geen minuut lopen van het station is in een oude bakkerij het Bakkerijmuseum gevestigd.  

Koekejes bakken in het Bakkerijmuseum Medemblik

Bakkerijmuseum Medemblik

Bonbons maken in het Bakkerijmuseum Medemblik

We zien er hoe er koekjes worden gebakken en bonbons worden gemaakt. Er is een enorme verzameling speculaasplanken en bakvormen. Kortom, in  wat ze zelf noemen ‘het lekkerste museum van Nederland’ breng je zo een paar uur zoet. Zoveel, dat we geen tijd meer hebben voor kasteel Radboud, hét zicht op Medemblik, vanaf het water. De tram wacht nu eenmaal niet.

Met de stoomtram boemelen we vervolgens van Medemblik naar Hoorn. Hard gaat het allemaal niet  In het tempo van de 19^e eeuw rijden we in  anderhalf uur van dorp naar dorp door het groene Noord-Hollandse landschap.  Ach, het blijft leuk, zo’n nostalgisch  ritje met een fluitende locomotief. Wel zijn we blij met een stop op een tussenliggend stationnetje. Kinderen mogen daar helpen kisten vanuit een goederenwagon te sjouwen en wij kunnen er kaarten posten in het postrijtuig en wat drinken. 

Boemelen in de stoomstram van Medemblik naar Hoorn

Aan het eind van de middag zijn we in Hoorn. Daarvandaan brengt een gewone NS-trein ons weer terug naar Enkhuizen.

Overigens kun je deze tocht ook beginnen in Hoorn

Er is nog veel te doen in Enkhuizen en graag waren we zeilend  met de Willem Barentz overgestoken naar Urk maar daar was het weer te heiig voor. Bovendien willen we verder met onze tocht langs het IJsselmeer. We brengen nog een uurtje door in het Flessenscheepjesmuseum (gratis met Museumkaart),vlakbij de Drommedaris Het museum herbergt een enorme collectie flessenscheepjes in alle soorten en maten en uit alle delen van de wereld. Op een film wordt uitgelegd hoe de bouwers niet alleen met eindeloos geduld hun bootjes bouwden maar ook wordt onthuld hoe ze ze dan door de hals van de fles kregen!  Zie www.flessenscheepjesmuseum.nl.

We gaan verder naar Hoorn. 

Kremna en omgeving

Dag 7   28 mei  

Van Belgrado naar Kremna

Wie door Servië trekt, moet geen haast hebben. De afstand van Belgrado-Zemun naar Kremna in West-Servie is zo’n 200 kilometer maar vergt een reistijd van ruim 4,5 uur zuivere rijdtijd. 

Onze Tom-Tom kent wel voldoende wegen in Servië maar helaas maar weinig plaatsen. Het invoeren van een route naar de uitgezochte camping Viilmajovca bij Kremna is daardoor niet eenvoudig. In een combinatie van kaart en Tom-Tom lukt het ons toch onze weg te vinden.

De route voert ons door de buitenwijken van Belgrado, via allerlei ‘witte’ weggetjes uiteindelijk naar weg 19 en vandaar via weg 101 naar Valjevo. De wegen zijn best wel goed berijdbaar maar er zijn ook stukken, waar het flink sturen is om de kuilen en gaten te vermijden. We komen door dorpjes met lintbebouwing en zien afwisselend opgeknapte en nog niet afgebouwde huizen. Het boerenland ligt er meestal schoon en georganiseerd rommelig bij.

Die indruk is anders als er sprake is van enige industrie; vaak ziet dat er vuil of vies en zeker rommelig uit.

Onderweg op de autoweg 

Onderweg door servië

Rondom Valjevo wordt het landschap heuvelachtiger en na deze stad voert weg 21 ons echt over bergen en door dalen. Echt armoedig vinden we het hier niet maar het is wel duidelijk dat het land in opbouw is en dat het welvaartsniveau nog flink wat lager ligt dan in West-Europa.

Kremna

Via de vuile industriestad Uzice komen we in het dorp Kremna. Daar vinden we op camping Viljamovka een plekje tussen de jonge perenbomen en worden we allerhartelijkst ontvangen door de oude campingbaas. Met hulp van zijn assistente, die een paar woorden Engels kent, legt hij de bezienswaardigheden van de streek uit. 

Die uitleg gaat gepaard met glaasjes door hem zelf gestookte perenbrandy. Gul worden daarbij telkens onze glaasjes weer bij geschonken. “Op één glas kun je niet lopen”, zo legt hij met zijn drie woorden Engels uit. Bovendien zorgt zijn met een medaille bekroonde destillaat volgens hem zowel voor zuiver bloed, als voor een opgeruimde geest en is het spul ook nog karaktervormend. Tegen zo veel vriendelijkheid en argumenten zijn we niet opgewassen. Overladen met tips voor morgen – en een heel klein beetje tipsy – lopen we terug naar de camper.

Kamperen tussen de perenbomen

Uitzicht vanaf de camping

Hooischelven vlakbij de camping

De distilleerderij van de campingbaas

Gereden: 216 kilometer

Overnacht: Camping viljamovka in Kremna   campercontact. 22561

Weer: Bedekte lucht maar droog.

Dag 8  29 mei   

Openlucht museum Sirogojno

Eindelijk, daar is-tie dan:  de zon!

Eigenlijk willen we mee met het smalspoortreintje in Mokra Gora, maar dat blijkt deze morgen in dit schoolreisjesseizoen helemaal vol te zitten. We maken daarom een reservering voor morgen en bezoeken vandaag het openlucht museum Sirogojno 

Het wordt een mooie rit door het berglandschap. Met een combinatie van kaart, aanwijsborden langs de weg  en TomTom (Sirogojno valt onder Nuttige plaats – toeristische attractie) vinden we na ca. een uur rijden over smalle regionale weggetjes het dorp moeiteloos.

Sirogojno is een etnisch dorp met oude, houten huizen uit de streek. Het laat zien hoe er aan het einde van de 19^e eeuw werd geleefd. Rond het hoofdhuis werden kleine huisjes (niet meer dan een slaapkamer) gebouwd voor de getrouwde zonen. Verder waren er op het erf schuurtjes, stallen voor vee, ruimtes om kaas te maken, andere om groenten te bewaren en weer andere om fruit te drogen. Leuk om te zien.

Openlucht museum

Interessant vonden we ook het breimuseum, waarin werd uitgelegd hoe in de 60-er en 70-er jaren de vrouwen uit de regio zich een inkomen verwierven door truien, vesten en jassen te breien van prachtig gekleurde IJslandse wol. Ze waren beroemd om hun deels ingebreide en deels geborduurde patronen. Nog altijd worden in kraampjes lokale breiwerken verkocht. .

Hedendaags leven

Eenmaal terug op de camping raken we in gesprek met de vrouw van de campingbaas, die wat Engels spreekt. Zij is er alleen in weekenden. Ze vertelt dat het terrein van haar grootvader is geweest. Haar man – een oud-professor (leraar denken wij)  in de muziek – is wat jaren geleden de camping begonnen. 

De twee dochters hebben respectievelijk Engels en Farmacie gestudeerd maar verdienen slecht. Volgens haar verlaten daarom veel jonge mensen, die hebben gestudeerd het land. Toekomst voor haar kleindochters ziet zij vooral in Europa. De opbrengst van de camping moet helpen om die meisjes in Oostenrijk te laten studeren. Daarmee wordt meteen duidelijk waarom de prijzen hier in euro’s staan.

De vrouw van de campingbaas wenst voor haar kleindochters een betere toekomst dan deze. 

Gereden: 118 kilometer

Overnacht:  Camping viljamovka in Kremna   campercontact. 22561

 Weer: blauwe lucht en zonnig

Dag 9  30 mei   

Treinrit Mokra Gora

Het hoort de laatste jaren bijna onverbrekelijk bij onze reizen: een bijzondere treinrit. Meestal  worden ze in de reisgidsen of de plaatselijke brochures als ‘de mooiste’ of ‘de meest bijzondere’ treinreis omschreven. De treinrit van vandaag vormt daarop geen uitzondering. Het traject staat bekend als de Sargan 8 bij Mokra Gora, zo’n 15 kilometer van de camping. 

treintje mokra-gora-8/
dienstregeling treintje:

De rit in de oude rijtuigen is zeker charmant en het landschap is mooi, zij het niet spectaculair. Eigenlijk gaat het bij dit treintje vooral om het vernuft van de spoorwegingenieurs, die het smalspoor in de twintiger jaren van de vorige eeuw aanlegden.

Net als in Flam in Noorwegen (flam-trein) bestaat dat vernuft er uit dat zij kans zagen om over een lengte van 15 kilometer bijna 300 meter hoogteverschil te overbruggen. Dat deden ze door 22 tunnels door de bergen te hakken en 5 bruggen te bouwen. Over en door de berg heen beschrijven de rails een 8, vandaar de naam van het traject, dat ooit deel uitmaakte van een spoorlijn, die Belgrado met Dubrovnik verbond.

De rit gaat van rechtonder naar links boven. Zie de 8.

Op een klein stationnetje . . . . 

Het lijntje hield in 1974 op te bestaan en raakte in bijna 25 jaar overwoekerd door onkruid en in verval.  In 1999 hebben enthousiaste vrijwilligers het met steun van de spoorwegmaatschappij voor elkaar gekregen dat het traject weer in oude glorie werd hersteld en het treintje weer ging rijden. Dit laatste tot grote vreugde van de regio, want sindsdien is het een toeristische attractie, die veel bezoekers trekt.

Uitzicht vanuit de trein

Kustendorf (Drvengrad)

Na afloop van de ruim twee uur durende rit heen en terug bezoeken we nog het filmdorp Kustendorf (Drvengrad). Het dorp is ooit gebouwd door filmregisseur Emir Kusturica voor zijn film ‘Life is a Miracle’. Het mocht wat kosten zeker! Inmiddels is het geheel in gebruik als een hotel en kun je in de verschillende huisjes overnachten. Drvengrad-on-mecavnik (houten filmdorpje)

Gereden: 29  kilometer

Overnacht: Camping Viljamovka in Kremna   campercontact. 22561

 Weer: blauwe lucht en zonnig

Naar Dombas en treinrit naar Andelsnes

Van de fraai aan een meer gelegen camping in Tretten rijden we verder naar Dombas. Vanuit Dombas maken we een schitterende treinrit naar Andelsnes en terug. Dat alles gaat niet zonder vertraging; onze startaccu blijkt overleden.  

14 en 15 juni, zaterdag en zondag  Dag 9 en 10

Het blijft oorverdovend stil als we zaterdagmorgen willen wegrijden van de camping in Tretten. Onze accu blijkt niet alleen leeg maar ook geen spanning meer vast te houden. De ingeschakelde pechhulp van onze NKC-verzekering rijdt als een reddende engel een paar uur later met zijn sleepauto de camping op en helpt ons de motor weer te starten. De man blijkt voortreffelijk Engels te spreken en constateert met ons dat de accu ‘dood’ is en moet worden vervangen.  Zo’n 40 kilometer noordelijker voorziet hij ons vervolgens bij een normaal op zaterdag gesloten autobedrijf van een nieuwe accu. We kunnen weer veilig verder!  

Zo arriveren we in Dombas, de plaats waar de E6 verder noordelijk gaat, richting Noordkaap en wij naar het westen afbuigen naar het fjordengebied.

Landschap onderweg

Trol in Dombas

Trollen horen erbij in Noorwegen. We komen ze gedurende de reis op verschillende plaatsen tegen. 

Uitzicht camping Dombas

Dombas-Andelsnes, mooiste treinreis van Europa 

In Dombas vertrekt ook de Rauma-spoorlijn naar Andelsnes. Volgens de Lonely Planet de mooiste treinreis van Europa en die laten wij niet aan ons voorbij gaan.  In anderhalf uur tijd voert de trein ons zondagmiddag hoog langs de rivier, over vele bruggen, langs bergweiden en watervallen en zakt langzaam af,  voorbij steile rotsen,  naar Andelsnes.  Hoewel het een gewone lijndienst is, houdt de trein ook rekening met toeristen. Op de mooiste punten mindert hij daarom vaart om ons van het uitzicht te laten genieten.  Het is een prachtige rit. In Andelsnes zelf is niet zo veel te beleven, zeker niet op zondagmiddag en twee uur later maken we dezelfde rit (nu aan de andere zijde van de trein) weer terug. 

De treinreis duurt ongeveer 1,5 uur. In die tijd legt de trein ca. 120 kilometer af en dalen we van ruim 60 meter boven de zeespiegel naar ca. 4 meter. Het mooiste zicht heb je vanaf Dombas aan de linkerzijde van de trein, maar op je kaartje staat je zitplaats. Er gaan maar een paar treinen per dag; toen wij er waren rond 12.00 uur en rond 14.00 uur. 

In de trein van Dombas naar Andelsnes

Trol in Andelsnes

Andelsnes

• Gereden: 125 kilometer van Tretten naar Dombas.
• Overnacht: Midtskog Camping in Dombas. Deze camping ligt even buiten Dombas, een paar kilometer van het treinstation. We zijn voor de treinrit met de camper naar het station gereden.  
• Weer: zaterdag zonnig en ca. 20 graden, zondag half bewolkt en winderig, ca. 18 graden.

Flam - trein en fjordvaren

26 en 27 juni,    Dag 21 en 22

Treinrit

Wie in Flam is, gaat vanzelfsprekend met de trein naar Myrdal. Dat doen wij dus ook.  Het lijntje Myrdal-Flam is een zijtak van de grote spoorlijn Oslo-Bergen en dateert uit 1940. Zo’n twintig jaar is er gebouwd aan dit twintig kilometer lange lijntje, vooral om de twintig tunnels met de hand uit te hakken.  Het lijntje stijgt naar ruim 800 meter hoogte en is daarmee een wonder van spoorwegvernuft. De trein tuft weer door een prachtig landschap.

Op een klein stationnetje, 's morgens in de vroegte . . . ..

Dansende nimf

Hoogtepunt is de stop bij een grote waterval, waar plotseling de nimfen uit een eerder vertelde sage lokkend dansend opduiken.  

Vanuit Myrdal kun je terug fietsen per mountainbike. Wij laten die mogelijkheid over aan sportieve jonge mannen en kiezen er zelf voor de helft van het traject terug te wandelen. 

Geiten op ons pad

Een mooie wandeling over een alsmaar dalend pad, lekker in de zon en door een prachtig landschap.  De spoorbaan is nooit ver weg en op een stationnetje in niemandsland stappen we weer op de trein voor het laatste stuk terug. 

Tip1: Ook al loop je maar de helft van het traject terug dan loont het toch om een retourtje te kopen. Dat is voordeliger dan een heel en een half enkeltje. 

Tip2: Wij kochten de treinkaartjes gewoon in Flam zelf. In het seizoen is die mogelijkheid niet altijd vanzelfsprekend aanwezig. Als er cruiseschepen zijn, willen zo veel passagiers met de trein mee dat er voor gewone passanten niet altijd zitplaatsen overblijven. Van te voren via internet boeken is dan wellicht een optie. Meer info op www.visitflam.com. 

Dit is onze tweede treinrit in Noorwegen. Een andere mooie treinrit is die van Dombas naar Andelsnes

Varen door het fjord

Flam ligt aan het einde van de Aurlandfjord, die weer in verbinding staat met de wonderschone, nauwe Naeroyfjord. We laten ons op onze tweede dag in Flam met een bus naar Gudvangen brengen en varen per boot terug over het fjord naar Flam.  Hoewel de lucht het eerste gedeelte geheel is dicht getrokken, blijft het een prachtige vaartocht van zo’n twee uur over dit ook al op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staande fjord. Het levert weer tal van uitzichten op van uit het water oprijzende bergen, watervallen en hoog op de berg liggende boerderijen. 

Een beetje fris is het wel aan boord

Een andere mogelijkheid om door een Fjord te varen is bij Geiranger

Het is een welbestede dag, ook al, omdat de bus een omweg maakte naar Stalheimskleiva, een weg langs een steile berghelling met maar liefst twaalf haarspeldbochten en een stijging van soms 20%. We zouden het met de camper niet graag hebben gedaan maar de buschauffeur stuurt de meterslange bus rustig door de bochten. Bonus is de stop bij het Stalheim Hotel, waar we een fenomenaal uitzicht op de vallei hebben. 

En ook de lobby met al zijn oude Scandinavische design meubelen is een kijkje waard.

Om ons niet alleen te laten vervoeren maar ook zelf in actie te zijn, wandelen we vandaag ook nog naar het oude kerkje van Flam, een traject wat we ook gemakkelijk hadden kunnen fietsen. Nu lopen we over een geasfalteerde weg zo’n 3,5 kilometer heen en weer terug aan beide zijden van de rivier.

Kerkje in oud Flam

De volgende dag rijden we vanuit Flam de oude weg naar Laerland en rijden we via de 24 km lange tunnel terug.

Overnacht: nog twee nachten op camping Flam

Gereden: 0 kilometer

Weer: 1^e dag prachtig zonnig, 24 graden, 2e dag afwisselend bewolkt en zon en tussendoor wat regen,  ca. 20 graden

                                                                        Verder met Laerdal, Hardangervidda, weg 13